In augustus 2023 plaatsten medewerkers van de gemeentelijke milieudienst met hulp van collega’s van de technische uitvoeringsdiensten een torenvalknestkast in landschapspark Frijthout. Sinds maart 2024 is er ook een camera geïnstalleerd die ons inkijk geeft in het leven in de nestkast, zowel overdag als ’s nachts.
Bijna een jaar na de eerste waarneming van een torenvalk werd er eind maart een koppel gespot in de nestkast. De webcam kon de twee vogels vastleggen. Een mannetje en een vrouwtje vormen voor meerdere jaren (en soms hun hele leven) een vast koppeltje. Torenvalken bouwen zelf geen nest maar gebruiken vaak oude nesten van kraaien of andere roofvogels, boomholten, nissen in kerktorens of speciaal daartoe geplaatste nestkasten, zoals in het Hovese Frijthout.
(Paas)eieren
Een nest van torenvalken bestaat gemiddeld uit vier tot zes eieren. De broedtijd duurt 27 tot 35 dagen en nadien worden de jongen nog weken gevoed door de ouders. Half april legde het vrouwtje het eerste ei, met het paasweekend lagen er vijf eieren in het nest. Op 18 mei kwamen er vier eitjes uit en werden de jongen al meteen gevoed met verse muizen.
Het initiatief werd opgestart onder schepen Bart Van Couwenberghe - toen bevoegd voor Milieu, nu voor ICT, Openbare Werken, Afvalbeleid en Duurzaamheid, Noord-Zuid Ontwikkelingssamenwerking en Dierenwelzijn. Bart: “Toen we de nestkast plaatsten, hoopten we op een klein wonder, en dat is precies wat we vandaag zien. Dit project toont hoe lokale initiatieven een blijvende impact kunnen hebben op onze biodiversiteit. Het is hartverwarmend om te zien hoe Frijthout nu een thuis biedt aan deze prachtige roofvogels.”
Huidig schepen van Milieu, Ruimtelijke Ordening, Financiën en Personeel Dave Van den Bergh vult aan: ““De geboorte van jonge torenvalken in het Frijthout is meer dan een mooi natuurmoment: het is een krachtig symbool van hoe biodiversiteit floreert wanneer we ruimte geven aan de natuur. Elke soort die we ondersteunen, versterkt het evenwicht in ons ecosysteem. Dit succesverhaal toont aan dat gerichte inspanningen, zoals nestkasten en monitoring, écht het verschil maken.”
Geringd
De bewoners van de Hovese nestkast werden, voor ze uitvliegen, geringd. Vogels zoals torenvalken worden geringd om wetenschappelijke en ecologische redenen. Het ringen (of ‘merken’) van vogels is een essentieel hulpmiddel voor biologen en vogelonderzoekers. Het zorgt voor individuele herkenning, het in kaart brengen van trekroutes en overwinteringsgebieden, van verplaatsingen binnen territoria en van de verspreiding van jonge vogels vanaf de geboorteplaats. Ringen maken het mogelijk om de gemiddelde levensduur van een soort te bepalen, de overlevingskansen per jaar of leeftijdsfase te meten en de invloed van klimaatomstandigheden of voedselbeschikbaarheid op overleving te analyseren. In nestkasten, waar torenvalken vaak broeden, worden jonge vogels geringd om het aantal jongen per nest te registreren, de terugkeer van eigen jongen in latere jaren vast te stellen en de genetische diversiteit en verwantschappen binnen populaties te onderzoeken. De gegevens uit ringonderzoek helpen ook bij het opstellen van beschermingsmaatregelen, het inzicht krijgen in de effecten van landbouw, infrastructuur en klimaatverandering en het vroegtijdig signaleren van populatieafnames.
